Мурат Кумпилов: ЗэлъашIэрэ адыгэ усакIоу Теуцожь Цыгъо къызыхъугъэр непэ илъэси 170-рэ мэхъу
ЗэлъашIэрэ адыгэ усакIоу Теуцожь Цыгъо къызыхъугъэр непэ илъэси 170-рэ мэхъу. Адыгэ пщыналъэхэр зэхилъхьэщтыгъэх, лъэпкъ таурыхъхэр фэIазэу къыIуатэщтыгъэх, адыгэ жэрыIо творчествэм иухъумакIоу щытыгъ.
Къызэрыхъухьагъэр унэгъо къызэрыкIу, тхэкIэ-еджэкIэ амал IэкIэлъыгъэп, мэкъумэщ IофшIэн хьылъэм фэгъэзэгъагъ. ЛэжьакIомэ ящыIэкIэ-псэукIэ зэрэкъиныр, пщы-оркъхэм янэе-псыягъэ итворчествэ къыщыриIотыкIыщтыгъ. Цыгъо зэхилъхьэгъэ пщыналъэхэр къыкIаIотыкIыжьыхэзэ хьакIэщхэм бэрэ ащыIущтыгъэх.
Пщы-оркъ зау, Мафэкъо Урысбый, Жъымрэ кIэмрэ, Родинэр зыфиIорэ поэмэу, усэу зэхилъхьагъэхэр тарихъым, лъэпкъым игушъхьэ лэжьыгъэ иухъумакIох. Адыгэ тхыбзэр щыIэ зыхъугъэм щыублагъэу лъэпкъ ашугым зэхилъхьэгъэ орэдхэмрэ поэмэхэмрэ къэралыгъом щызэлъашIагъэх.
Теуцожь Цыгъо ишIэжь агъэлъапIэу къызщыхъугъэ чылэу Гъобэкъуае ашугым исаугъэт ыкIи музей къэгъэлъэгъуапIэр къыщызэIуахыгъэх. Аужырэ уахътэм зыщыпсэущтыгъэ къуаджэу Пэнэжьыкъуаи ишIэжь щагъэлъапIэ. УсакIом ылъэкъуацIэкIэ Теуцожь районым еджагъэх. Район гупчэу Теучежск зыцIагъэр АдыгэкъалэкIэ 1992-рэ илъэсым зэблахъужьыгъагъ.
УсакIом идунай зехъожьым 1940-рэ илъэсым гъэзетэу Правдэм къыхиутыгъагъ: Цыгъо литературнэ кIэнэу къыгъэнагъэр лъэпкъым имэкъэ лъэшэу советскэ поэзием ихъарзынэщ хэхьащт....
Теуцожь Цыгъо ишIэжь фэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъонхэр, зэнэкъокъухэр, литературнэ пчыхьэзэхахьэхэр илъэс къэс зэхащэх.
Поэтым итворчествэ уасэ фэзышIыхэрэм ащ къыгъэнэгъэ кIэным ежьхэм шъхьапэ афэхъущт горэ къыхахы зэпытынэу афэсэIо.